Chuyện dịch thuật ra tiếng Anh một cách thiếu xót, cho thấy khả
năng nông cạn về English, về chuyện học hành của các xứ xử dụng tiếng
Anh, English.
Trường Đại Học kiến Trúc tại Hà Nội, đuợc làm chữ đồng gắn trên tường, dịch ra tiếng Anh là:
Hanoi Architectural University. Còn SG là: HCM Architecture University
Tôi không hiểu khi tuị ngoại quốc nhìn mấy giòng chữ đó nghĩ gí. Ngôn
ngữ có định luật và không có định luật, tùy chữ, tùy nghiã. Như tiếng
Anh, Pháp, Tầu, chỉ có Tao, Mày, I and You .. còn dịch ra chữ VN thì dài
lê thê, anh, chị mày tao ông bà chú bác .. đâu phải dịch ra từ
dictionary, tự điển mà dịch như là “Thọ Xương Chicken Soup” “ canh gà
Thọ Xương”
Kiến Trúc là: Architecture, Đại Học là: University, College, School. Thực sự
University là Viện Đại Học mới đúng, gồm có nhiều phân khoa, nhiều
trường đại học khác chuyên môn. Có nhiều chữ, tiếng Việt không có để
chuyển nghĩa đầy đủ ra tiếng Anh và ngược lai. University là
Viện Đại
Học, College là Trường
Đại Học, Faculty là
Phân Khoa Đại Học, hay School cũng
là Trường
Đại Học.
Cái khác nhau của Trường và Viện là như sau: Trường Đại Học là chỉ có
MỘT trường, như Trrường Đại Học Kiến Trúc. Viện Đại Học, là một hệ
thống bao gồm
nhiều trường, nhiều ngành khác nhau như Vìện Đại Học
Saigon, có trong đó cả chục trường Đại Học nhiều ngành khác nhau nhu: ĐH
Luật, Y Khoa, Dược, Kiến Trúc và nhiều nữa.
Cho nên khi dịch ra tiếng Anh, English, phải đi theo hệ thống trường
học nơi ngôn ngữ của họ được xử dụng. Mục đích là để cho khối xử dụng
English hiểu, còn xử dụng Tiếng Việt thì muốn gọi sao cũng được bằng
tiếng Việt. Tiếng Việt dịch Viện Đại Học ra tiếng Anh là UNIVERSITY,
dịch tiếng Việt Trường Đại Học ra tiếng Anh là: SCHOOL, COLLEGE hay
FACULTY (Phân Khoa). Đó là sự khác biệt của
VIỆN Đại Học và
TRƯỜNG Đại Học.
Ở trên thế giới ngày nay, chữ Anh, UNIVERSITY là chỉ một Viện Đại Học
có hàng chục hay ít nhất trên vài trường hay phân khoa Đại Học nhỏ,
khác ngành trong đó. Chữ Anh, COLLEGE, SCHOOL chỉ một trường Đại Học chỉ
có một ngành hay hai ngành vậy thôi, như COLLEGE OF ARTS, COLLEGE OF
SCIENCE, COLLEGE OF ENGINEERING,. Còn UNIVERSITY thường là một khu vực
rộng lớn, chiếm diện tích rộng có đường xá riêng, thư viện chung, nhà
ăn, trung tâm sinh hoạt sinh viên, vận động trường, bịnh viện và có cả
cảnh sát riêng cùng xe bus riêng cho các UNIVERSITY to lớn.
Ở Viêt Nam không có thiết lập thành phố mới với một khu vực riêng cho
VIỆN ĐẠI HỌC bao gồm nhiều trường Đại Học nhỏ khác ngành để tiện lợi xử
dụng các sinh hoạt chung. Thời VNCH có dời một phần Viện Đại Học Saigon
lên khu đồi cao ở Thủ Đức, bắt đầu được hai ba trường ĐH gì đó như Sư
Phạm hay Khoa Học.
Ngoài Viện Đại Học Saigon, còn có Viện Đại Học Huế, Viện Đại Học Cần
Thơ với nhiều trường Đại Học nhỏ hay Phân Khoa khác nhau như Y Khoa, Sư
Phạm, Văn Khoa, Khoa Học và vân vân.
.
.
.
.
Tui nhìn lại giấy tờ dịch lại tiếng Anh, ngày xưa, khi đi du học, và
khi xin vào học trường Mỹ để kiểm chứng lại, thì bây giờ không thấy có
dùng chữ Phân Khoa.
Viện Đai Học Saigon ngày xưa, trực thuộc Bộ Giáo Dục VNCH có khoảng
40 ngàn sinh viên, chia ra nhiều Phân Khoa, Luật Khoa, Văn Khoa, Y Khoa,
Nha Khoa, Dược Khoa, hay các trường chuyên môn khác như Phân Khoa Kiến
Trúc, Cao Đẳng Kỹ Thuật, Nông Lâm Súc .. vân vân .. đó là cách tổ chức
hành chánh về hệ thống giáo dục theo như tổ chức của hầu hết 90% các xứ
trên thế giới.
Chữ Phân Khoa ở đây là Faculty, cho nên Trường Đại Học Kiến Trúc dịch ra tiếng Anh, theo hệ thống Viện Đại Học là như vầy:
Saigon University or University of Saigon
Faculty of Architecture
Faculty of Medicine
Faculty of Law and so on.
Chứ không đè chữ Đại Học ra dịch lại lần nữa: bên trên có University
of Saigon, dưới lại có Architecture University. tại chữ VN chỉ có Đại
Học, rồi to hơn là Viện Đại Học. Tiếng VN thì theo nghĩa VN, khi chuyển
qua tiếng Anh thì phải theo tổ chức Đại Học của Anh, Mỹ thì mới đúng
nghĩa và vị trí cách dùng chữ của English, để cho người Anh Mỹ và thế
giới hiểu tương đương theo hệ thống của họ.
.
.
.
.
.
University, tiếng Anh, tiếng Việt là Viện Đại Học, có nhiều Phân
Khoa, hay là College, College of Arts, College of Sciene.. hay nhỏ hơn
là Phân Khoa, Faculty .. hay là School, School of Law, School of
Medicine, School of Nursing …
Còn nhỏ hơn, không có đủ nghành, thì gọi là College, vài ngàn
students. Một College thì nhỏ hơn, có thể gọi là Đại Học, còn University
có đủ ngành, có vài College trong đó như Arts, Science, rồi School vân
vân thì gọi là Viện Đại Học, như Viện Đại Học Saigon, Huế, Cần Thơ.
Tiêng Mỹ, nhỏ bé gì gọi là student hết, VN chia ra, học sinh, sinh
viên .. cho nên khi dịch thuật, phải hiểu thêm cả tổ chức nơi tiếng được
dịch nữa thì mơí đúng, chính xác và tương đương. Cho nên, Mỹ viết:
Elementary Students, kindergartens used to cry at school, dịch ra tiếng
Việt là: học sinh tiểu học, mẫu giáo hay khóc trong trường …. student
cũng là sinh viên, đâu có thể dịch là: sinh viên tiểu học, sinh viên mẫu
giáo hay khóc nhẻ … cho nên chữ VN chi có một chữ Đại Học, đâu dịch
University một các bừa bãi, thí dụ như vầy: Havard University has
Architectural University … đúng là đỉnh cao trí tuệ có khác người ..
Trường Đại Học Kiến Trúc, thuộc Viện Đại Học Saigon, khi dịch văn
bằng ra để xin du học, hay xếp tương đương ra để đi học lại ở Mỹ như
sau, thì Mỹ mới hiểu:
1./ Faculty of Architecture .. hay .. Architecture Faculty, University of Saigon
2./ School of Architecture .. hay .. Architecture School, University of Saigon
3./ College of Architecture, University of Saigon.
Thành ra, tự nhiên dịch : Architecture University là chẳng hiểu gì
hết, chứng tỏ cái ngu đầu tiên của mình. University là phải có nhiều
ngành học hoàn toàn khác nhau, trường chuyên môn, không liên hệ,
University trải rộng, có rất nhiều trường, như thành phố nhỏ, campus,
chứ không phải một trường duy nhất, chỉ có dậy kiến trúc, và liên hệ.
Chỉ có một ngành học, thì gọi là School, trường, hay Faculty là Phân
Khoa. Trong đó chia ra nhiều ngành nhỏ liên hệ chung thì gọi là
Department. Thí dụ Trường Kiến Trúc sẽ có ngan2h phụ như: Thiết kế đô
thị, cán sự nằm trong đó. Tiếng Anh: School of Architecture, trong đó
có: Department of Architecture, Department of Interior Architecture,
Department of Landscape Architecture, Department of Urban Planning,
Department of History of Architecture and Preservation … and so on.
Thí dụ:
Graduate School of Design, Harvard University
School of Architecture and Allied Arts, University of Oregon
Dịch như vậy qua tiếng Anh thì mới tương xứng. Còn tiếng VN dùng sao cũng được cho VN.
.
.
.
.
.
Cho nên Trường Đại Học Kiến Trúc Saigon là Phân Khoa, Faculty, đúng
đầu là Khoa Trường coi một trường Đại Học. Viện Đại Học Sagon, là
University, đứng đầu là Viện Trưởng, coi gần mười trường Đại Học dưới
quyền, hai vị thế khác nhau rõ ràng về số lượng và vị trí quan trọng .
Tiềng Việt trong hai trường hợp trên chỉ có chữ Đại Học, nhưng không
thể dịch ra tiêng Mỹ là University cho cả hai trường hợp. Tuy nhiên,
tiếng Việt rõ ràng có chữ Viện và chữ Trường đứng trước chữ Đại Học. Còn
cơ chế của chính quyền CSVN ngày nay, không có tổ chức Viện Đại Học,
thì chỉ cần dịch ra tiếng Anh:
Hanoi College of Architecture, Construction Ministry
Hanoi School of Architecture, Construction Ministry
Hanoi Faculty of Architecture, Construction Ministry
Hoặc: Ministry of Construction.
Trường Đại Học Kiến Trúc Hà Nội, Bộ Xây Dựng.
Tóm lại:
University: Viện Đại Học
College: Đại Học nhò không có nhiều ngành.
Faculty, School: Đại Học, Phân Khoa, trường
Vài thí dụ trên thế giới:
China
- Harbin Institute of Technology, (HIT) School of Architecture, Harbin, Heilongjiang, http://jzxy.hit.edu.cn/
- Xi’an University of Architecture and Technology, School of Architecture, Xi’an, Shaanxi, http://www.xauat.edu.cn
- Xi’an JiaoTong University, Department of Architecture, Xi’an, Shaanxi, http://hsce.xjtu.edu.cn/
- Chongqing University, Architecture and Construction College, Shapingba, Chongqing, http://www.cqjzu.edu.cn/cgjzx_c.html
- Fuzhou University, College of Architecture, Fuzhou, Fujian Province, http://www.fzu.edu.cn/en
- South China University of Technology (SCUT), School of Architecture and Civil Engineering, Guangzhou, Guangdong Province, http://www.scut.edu.cn
- Southeast University (SEU), School of Architecture, Nanjing, Jiangsu Province, http://arch.seu.edu.cn
- Tianjin University (TJU), School of Architecture, Tianjin, http://www.tju.edu.cn/eweb/index.htm
- Tongji University, College of Architecture and Urban Planning, Shanghai, http://caup.tongji.edu.cn
- Tsinghua University (THU), School of Architecture, Department of Architecture, Beijing, http://www.tsinghua.edu.cn/eng
- Zhejiang University, College of Civil Engineering and Architecture, Hangzhou, Zhejiang Province, http://www.ccea.zju.edu.cn
- Huazhong University of Science and Technology, College of Architecture and Urban Planning, Wuhan, Hubei Province, http://www.hust.edu.cn/english
- Zhengzhou University, School of Architecture, Zhengzhou, http://www.zzu.edu.cn
Hong Kong
Public University
- Sapporo City University Faculty of Design Department of Design, Space Design Course
- Miyagi University Faculty of Project, Department of Design and Information Design, Course of Space Design
- Akita Prefectural University Faculty of Systems Science and Technology Department of Architecture and Environment Systems
- Akita Municipal Junior College of Arts and Crafts Department of Industrial Design
- Iwate Prefectural University College of Life Science, Department of Life Science
- Maebashi Institute of Technology Faculty of Engineering, Department of Architecture (Day), Department of Integrated Design (Night)
- Tokyo Metropolitan University Faculty of Urban Environment, Department of Architecture and Urban urban environment course
- Kanazawa College of Art Faculty of Arts and Crafts Design Department of Environmental Design course
- Nagoya City University Faculty of Arts and city Department of Environmental Design
- Gifu City Women’s College Interior Design Course, Department of Kansei architecture design vocational life design
- The University of Shiga Prefecture Environmental Sciences Department of Environmental Design, Department of
- Kyoto Prefectural University
Faculty of Life and Environmental Department of Environmental Design,
Landscape Design, Architecture, Living Environment course and life
course
- Osaka City University
Faculty of Engineering, Department of Architecture, Environmental Urban
Engineering, Graduate School, Life Sciences Division, Department of the
living environment
- University of Hyogo(Hyogo
Prefectural University) Faculty of Human Environment Department of the
human environment (course plan living space and conservation course
creative living environment course environmental analysis)
- Okayama Prefectural University School of Design Department of Design
- University of Kitakyushu Faculty of International Environmental Engineering, Department of Environmental Space Design KitaKyushu, http://www.kitakyu-u.ac.jp/env/lang_en/faculty/architecture/
- Prefectural University of Kumamoto, Faculty of Symbiotic Science Course, Department of Environmental Symbiosis residential environment
.
.
.
.
Phần trên là thí dụ trên thế giới người ta phiên dịch tên trường của
họ ra English như thế nào, từ lân cận VN như Nhật, Tầu, Hồng Kông, Thái Lan … chỉ
có chính quyền V+ với các cấp bộ trưởng Giáo Dục, Xây Dựng từng cắp đít
ngồi Trường Mỹ, không lẽ khả năng phiên dịch ra English chỉ được tơí cỡ:
Architectural University !!! đúng là chữ nghĩa trả thầy Mỹ hết, uổng
tiền mẹ V+ nuôi đi chơi.
.
.
.
hanoi architectural university, VC
xai tieng anh, dai hoc kien truc saigon, kien truc viet nam, vien dai
hoc kien truc saigon, bo xay dung …. school atchitecture in vietnam.
.
Posts
